در شاهنامه فردوسي داستاني از غارت مازندران به توسط پادشاه کياني ـ کيکاوس ـ آمده است¹ . اين داستان شرح وقايعي  است  که با دیگر سرگذشت های حماسی، تفاوتي سوال برانگيز دارد . در عکس العمل رستم به اعتراض دشت بان مازندراني که اسب رها شده (رخش)به کشت مردم زيان رسانده است ،می بينيم پهلوان شاهنامه در واکنشي سخت ، گوش دشت بان را که از قضا رستم را نمي شناسد و از هويتش بي خبر است ، از جاي مي کند . پيدا است چنين رفتار از سوي پهلوان ، به محتواي حماسي داستان لطمه مي زند و هميشه این خشونت نا بجا، مورد سوال خوانندگان شاهنامه نيز بوده است.

نام کوه اسپروز¹ در شاهنامه جمعاً چهار بار آمده است و سه مورد آن در داستان آمدن کيکاوس به مازندران است . در باره اسطوره ديو سفيد که به همان داستان مربوط مي شود و درباره اين مطلب که محل وقوع آن يعني مازندران در کجا است بسيار نوشته اند .
بعضي ازشاهنامه شناسان ، مازندران فعلي را محل وقوع آن داستان نمي دانند . در اين نوشتار به پژوهشي مي پردازيم که شايد کفه را به نفع گروهي که مازندران را همين مازندران امروز مي دانند بسيار سنگين تر مي کند و براي رسيدن به اين هدف نام اسپروز مي تواند نقشي کليدي داشته باشد