پیش زمینه و یا پیش درآمد همه انقلاب ها، بحران های عمیق اجتماعی اند . فهم انقلاب و راه عبور را، روشنفکران با درک و فهم خود از بحران، به مردم نشان می دهند. در انقلاب مشروطه متفکرین و روشنفکران در تنویر افکار مردم کوشیدند و امروز نتایج آن ، برای همه ملموس و صحت آن قابل ارزیابی است .
سخن از بحران و بعد سخن از انقلاب پیش کشیدیم . زیرا در ادامه بحران است که کار به انقلاب می کشد . مهم آن است بدانیم بحران چیست و چرا آمده ؟ روشنفکران همیشه پاسخگوی همین پرسش اند .
بحران های کوچک همگام با اصل بحران،گاهی عرضه اندام می کنند اما این بحران ها زمینه ساز اصلی انقلاب شناخته نمی شوند. بحران های کوچک فقط در حکم چاشنی انفجاری عمل می کنند .
بحران عقب ماندگی و فقر ، پیش از انقلاب مشروطه ، استیلای دراز مدت بر کشور داشت و بحران غالب همین بود ، بحران ناشی از ترور ناصرالدین شاه چاشنی انقلاب مشروطه شد.
انقلاب مشروطه گام بلندی برای فرار از استبداد مطلق شد، گرچه مانعی دیگر یعنی نظم فئودالی، بر سر جای خود باقی ماند، اما این مانع، با ظهور رضاشاه و سلطنت پسرش، به تدریج ضعیف شد و با ظهور انقلابی دیگر در ایران در سال 57 به نحوی کامل ریشه کن شد .در تمامی این دوران روشنفکران ایرانی، اصل بحران را، متفق القول ، به فقر فاحش و به عقب ماندگی نسبت داده اند .
سخن از انقلاب 57 پیش آمد، آیا یه راستی بحران غالب در انقلاب 57 را تا کنون شناخته ایم ؟ آن چه تا کنون در شرح انقلاب گفته شد، آیا تصویری درست از اصل بحران که به انقلاب 57 منجر شد ،برایمان ترسیم می کند ؟
باید اعتراف کنیم عمق اختلاف نظر ها در پاسخ به این پرسش حیرت انگیز است
این بار نیز اظهارات دکتر محمد ستاری فر در روزنامه آرمان 18خرداد جلب توجه می کند . ایشان یکی از داعیه داران فکر اصلاحات اقتصادی در کشور و از مدیران اصلی برنامه ریزی اقتصاد ایران در گذشته بوده است . اعتراض من به ایشان و همفکران ایشان فقط محدود به این اظهارات نیست .
بدون تردید آقایان معرف حضور همه هستند . آن ها از رجال علمی کشور محسوب می شوند . گهگاه اظهارات ایشان و افاضاتشان را در روزنامه ها وسایر رسانه ها شاهدیم . بسیاریشان استاد دانشگاه اند بعضی شان مدیرکل سابق و کمترینشان کارشناس معرفی می شوند . مردانی با مو های سفید و سنین بالای هفتاد هم در میانشان پبدا می شوند . ده ها سال است که حرف های یکنواخت و تکراری و بدون تاثیر آقایان از بلندگوها و روزنامه ها بگوش مردم می رسد . چند چیز را همیشه و در همه حال بی ثمر تکرار و تکرار می کنند . دست واسطه ها را قطع کنید! سیاست های اقتصادی را نه آن طور بلکه اینطوری کنید ! دولت را کوچک کنید ! تولید داخلی را حمایت کنید ! خصوصی سازی را رعایت کنید ! واردات را کم کنید ! صادرات را زیاد کنید و گاه هم می گویند قند را خوردیم و قند شیرین است !!
این آقایان کم و بیش چهل سال است که حرف می زنند و نقد می کنند. حرفشان بعد از چهل سال همان است که بود و تغییری هم در رفتارمخاطبان پدید نیاورده است . مخاطبان این آقایان فقط مسئولین سیاسی و اداری نیستند بلکه توده مردمند که از حرف های تکراری و بی تاثیرشان خسته شده اند .
جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران سلطه غرب بر خاورمیانه را به چالش گرفت . ایران آن زمان از شرایط نوین در جهان و از قواعدی که غرب برای اداره جهان وضع نمود، سود جست و جهان را متوجه حق طلبی های خود نمود .
شصت سال از آن ماجرا گذشت و تجربه ای گران ، اندوخته ملت ما شده است .
اکنون اقدامی دیگر پیش روی ما است . این بار ملت ایران تجربه ای تلخ را دست مایه می کند تا بار دیگر در خاورمیانه ، سرمشقی تازه باشد . این بار نیز نفت ، سبب ساز تصمیمی بزرگ می شود .
ممکن است دانشمند سياستمدار و يا سياستمدار دانشمند هم داشته باشيم ولي بدون ترديد طيف دانشمندان را مي شود از طیف سياستمداران متمايز ديد . به علاوه مي شود گفت که سياستمداران
براي پيش برد کارشان به دانشمندان نيازمند ترند تا دانشمندان به سياستمداران. مطلب اين است ، در ايران با مساله اي دست به گريبانيم که دانشمندان1 از ارائه راه حل آن باز مانده اند و سياستمداران هم به تنهايي شماتت اين کوتاهي را از سوي مردم تحمل مي کنند . اين را به عنوان مقدمه عرض کرده ام و حالا به اصل مطلب توجه مي کنيم .
همين هم مايه خوشحالي است. در باور كارشناسان ما اين حقيقت هنوز هم جايي پيدا نكرده است كه بودجه آكنده از دلارهاي نفت با هر نوع برنامه ريزي، بار كجي است كه به منزل نمي رسد.
1 2 
