|
کلیله را دوباره بشناسیم! |
|
|
| كد مطلب: 86 - تعداد بازديد: 1587 - سه شنبه 10 آذر 1394 |
| درویش علی کولاییان |
|
باور این نکته آسان است اگر بگوییم همه مورخان و نویسندگان جهان ، کلیله و دمنه را می شناسند و آنرا در جمع بزرگترین آثار در مقیاس جهانی به شمار می آورند . اما به واقع این شاهکار فرهنگی یعنی کلیله1 به کدام سرزمین متعلق است ، ایران یا کشور هند ؟
کلیله را به کشور هند نسبت می دهند چرا که مهمترینِ دلیل، نقل قول از زبان ایرانیان است. ایرانیان شهادت می دهند که آمدن این کتاب به ایران از کشوری بنام هند بوده است . اگر چنین است، چرا تا کنون نشانه یی از به دنیا آمدن و طلوع این شاهکار در هیچ کجای هند پیدا نشد؟ بسیاری از پژوهشگران به دنبال منشا این کتاب بوده اند از جمله هرتل2 که او ، سال های زیاد ،در شبه قاره هند درجستجو بوده است اما نشانی از آن نیافت و کوچکترین نشانه در هند از ناحیه یی که خاستگاه کتاب را آنجا بدانیم پیدا نکرد . این گفته سفیر وقت هند3 در ایران اگر چه تکراری اما بازهم شنیدنی است که گفت کلیله که از دست رفته بود با بهره گیری از زبان فارسی زنده شد . براستی چه شد که ایرانیان در حفظ این شاهکار فرهنگی که حسب ظاهر متعلق به هند است از مردم هند پیشی گرفته اند !؟ بسیاری از قصه های کلیله از شاهکارهای ادبی هند بهره می گیرند اما شکل و فرمی که کتاب معرف آن است و نیز چیدمان روایت ها، نشان می دهد که این کتاب ابداعی منحصر به فرد است و موجودیتی مستقل دارد . طی تلاش چندین ساله در زمینه تاریخ مازندران باستان ،ما به وجهی کامل به این اعتقاد رسیده ایم که کتاب بزرگ کلیله در محدوده شاهنشاهی ایران و در مازندران تالیف شده است . در نوشتارهای خودهمیشه به این نکته پرداخته ایم که تمدن برنج در شمال ایران، در قرون اولیه پیش از میلاد همزمان با مهاجرت شالیکاران از شمال هند آغاز شد . بر اساس شواهد، زبان رسمی این مردم دارای قرابتی بسیار نزدیک با سنسکریت کلاسیک بود و آشکار است که برهمنانِ این مردم ، فرهنگ هند باستان را با خود به شمال ایران آوردند. آن زمان برهمنان و بزرگان قوم از روی احترام ،از سوی مردم و به زبان رایج میان آنان ،ملقب به دیو بوده اند . آن ها (برهمنان ) در موطن جدید و در فضایی تازه ، با گذشت زمان و آمیختن با دیگر اقوام متمدن ایرانی ،اثری بزرگ چون کلیله را خلق می کنند . بدین لحاظ است که ما معتقدیم کلیله و دمنه به مردم ایران و به خطه مازندران متعلق است .این گفته فرانسوا دوبلوا محقق فرانسوی4 موید ادعای ما است که گفت : « اگر منابع نهایی کلیله می باید در هندوستان جستجو گردد ، نقطه فرود کتاب در خاور نزدیک ، ایران است» مردم مازندران باستان قومیتی آریایی داشته و همانطور که اشاره شد بر اساس شواهد به سنسکریت و یا به زبانی نزدیک به آن سخن می گفتند . به اعتقاد ما منظور نظر برزویه طبیب (مترجم کلیله) از هند ، همان مازندران باستان است . نزد ایرانیان و در عصر ساسانیان ، ناحیه یی از مازندران امروز یعنی حوزه تجن که ساری را نیز شامل می شده ، به دلیل سکونت مردمی به آیین مردمان هند، مدتی موسوم به هند بوده است . نام مازندران از زبان همان مردم به همان ناحیه اطلاق گردید و تمدن در اقلیم جنگلی شمال ایران نیز از همان ناحیه آغاز و توسط همان مردم توسعه یافت .در کتاب کشف مازندران باستان5 با ارائه مقالات متعدد از جمله مقاله یی تحت عنوان " کدامین هند کدام هندوستان ؟ " این مطالب را به دقت شکافته ایم . تاریخ نشان می دهد که فرمانروایان خود مختار مازندران قرن ها عهده دار پرداخت خراج به اشکانیان و ساسانیان بوده اند. کلیله، به واقع یک سیاستنامه است . حکما و برهمنان مازندران ، آن را با هدف رفتار هوشمندانه در قبال قدرت عظیم امپراتوری ایران ،برای آموزش شاهزادگان و امیرزادگان خود تدوین نموده اند. ما کتاب کلیله را کهن ترین سیاستنامه در تاریخ ایران می دانیم . مرزبان نامه تنها کتاب قابل قیاس با کلیله قرن ها پس از کلیله و درقرن چهارم هجری به زبان کهن تبری (مازندرانی) تدوین شد و مولف آن نیز در اصل شخصی مازندرانی (مرزبان ابن رستم ) است، این نکته به نوبه خود موید مازندرانی و ایرانی بودن کلیله است و نشان می دهد قصه از زبان حیوانات (fables )در گذشته دور ، سنتی ریشه دار در فرهنگ و ادبیات مردم مازندران بوده است . بسیار شایسته است بکوشیم ،مطرح کنیم ،که کتاب ارجمند کلیله و دمنه به مازندرانیان و به مردم ایران تعلق دارد و آن را به مردم جهان نیز اینگونه بازبشناسانیم . از تمامی مورخان ، نویسندگان و روشنفکران بخصوص آنان که به شمال ایران تعلق دارند استدعا می کنم به اتفاق، تلاشی همه جانبه را در این زمینه و برای آشکار نمودن هویت راستین کلیله و زدودن سوءتفاهمات تاریخی پیرامون این کتاب آغاز کنیم . اظهار نظر همه صاحبنظران را در این زمینه،غنیمت شمرده از آن استقبال می کنم . ساری - آذرماه 1394 پانویس : 1-ر.ک. کلیله و دمنه از کجا آمده است. نگاهی نو به تاریخ مازندران باستان - درویش علی کولاییان - نشرگیلکان -1391 2- یوهانس هرتل یکی از اوستاشناسان و هند شناسان مشهور آلمانی است . فرانسوا دوبلوا مولف کتاب برزوی طبیب و منشا کلیله که تا دهه قبل در سمت استادی یکی از دانشگاه های آلمان بوده است در باره او می نویسد : در 1914 هرتل Hertle گزارشی خواندنی مشتمل بر نتایج یک سده تحقیق در باره این کتاب را منتشر ساخت . گرچه پژوهشگران سده 20 م. به حقایق دیگری دست یافتند که برخی از آنها نتایج را تغییر یا بسط داده ولی بیشتر آنها تا امروز هم معتبر به شمار می روند . 3- دی پی سری واستاوا سفیر وقت هند در ایران که در شهر همدان سخنرانی کرد . خبرگزاری مهر سه شنبه 13 تیر 1391 - شناسهٔ خبر: 1641652 4- FRANCIS DE BLOIS مولف کتاب برزوی طبیب و منشا کلیله –ترجمه دکتر صادق سجادی - انتشارات طهوری - 1382 - (نقل قول ما از دوبلوا را در صفحه شانزده کتاب جستجو کنید ) 5 - کشف مازندران باستان - درویش علی کولاییان - نشر گلچینی - 1394
|
|
|
|---|
